Głóg dwuszyjkowy, Crataegus leavigata
Głóg dwuszyjkowy (głóg zajęczy), Crataegus leavigata (Poir.)DC. (C. oxyacantha L. pro parte)

Rodzina Różowate (Rosaceae)

Gatunek rodzimy; tolerancyjny co do gleby, światłolubny [1, 2]

Krzew lub małe drzewo do 5 m wys., żyje do 250 lat. Występuje w zach. i środk. Europie [1, 2].

Siedlisko
Kwiaty
Ziołolecznictwo
Owoce w kuchni
Liść
Drewno

Głóg dwuszyjkowy rośnie w świetlistych lasach, zaroślach i na terenach otwartych, przy czym występuje on głównie w zachodniej części naszego kraju, na wschód od Wisły jest rzadko spotykany.

Głóg dwuszyjkowy, Crataegus leavigata, kwiaty

W przeciwieństwie do głogu jednoszyjkowego, który ma najczęściej jedną szyjkę słupka i jedną pestkę w owocu, głóg dwuszyjkowy ma z reguły dwie szyjki słupka i dwie pestki.

Głóg dwuszyjkowy, Crataegus leavigata, owoce

Kwiaty i owoce głogu dwuszyjkowego, podobnie jak jednoszyjkowego, zawierają flawonoidy (kwiaty do 2,5%, owoce 0,1%) i procyjanidyny, które regulują pracę naczyń wieńcowych i mięśnia sercowego oraz łagodnie obniżają ciśnienie krwi [3].

Znajduje się w nich również dużo witamin i minerałów, szczególnie witaminy A, B1, C, potasu i fosforu, dlatego przetwory (nalewki, soki, dżemy...) z owoców głogu są nie tylko smacznym, ale i zdrowym dodatkiem do spiżarni [4].

Głóg dwuszyjkowy, Crataegus leavigata, owoce

"[Owoce głogu] Stosuje się je w niewielkich ilościach jako dodatek do marmolad i dżemów oraz jako surowiec winiarski. Są też używane do wyrobu syropów, kisieli, galaretek oraz wódek. Susz nadaje się na przyprawę do pewnych gatunków win.

W niektórych krajach owoców głogu używa się do wypieku tzw. pierogów i dodaje do mąki na chleb. Można z nich zrobić namiastkę kawy lub herbaty. Pestki zawierają niespełna 40% tłuszczów."[4]

Głóg dwuszyjkowy, Crataegus leavigata, liść

W przeciwieństwie do głogu jednoszyjkowego, liście krótkopędu głogu dwuszyjkowego mają tylko niewielkie klapy, które występują jedynie w górnej części liścia.

Głóg dwuszyjkowy, Crataegus leavigata, kora

Głóg dwuszyjkowy to krzew lub niewielkie drzewo i choć pozyskiwano z niego niewielką ilość drewna, to było ono cennym materiałem, o czym pisze prof. Szubert:

„Drzewo tego Głogu iest iedno z naytwardszych i naymocnieyszych, dla tego do wielu machin iest nayprzydatniéysze: robią z niego naylepsze trzonki do młotków zęby do kół i inne podobne przedmioty. Młode i proste pędy wyborne i piękne dostarczaią laski szczególnie kiedy się dobrze wyprawią.”[5]

Głóg dwuszyjkowy, Crataegus leavigata, pokrój
Dąb szypułkowy, Quercus robur

Literatura:

1. Seneta W., Dolatowski J., 2006."Dendrologia" Wydanie II poprawione i uzupełnione. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006. s. 262

2. Bugała W., 1991. "Drzewa i Krzewy dla terenów zieleni" wydanie II. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1991. s. 340-341

3. Kohlmünzer S., 2007. "Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji." Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007. s. 170-173

4. W. Grochowski, 1988. "Jadalne owoce leśne", wydanie V. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1988. s. 127-130

5. Michał Szubert. Warszawa 1827. "Opisanie Drzew i Krzewów Leśnych Królestwa Polskiego". DRUKARNIA N. GLÜCKSBERGA. s. 162-164

opracowała Anna Górska, Wrocław 2015